Psikanaliz ve Sanat
Önsöz
Sigmund Freud ilk kez Şubat 1911’de İmago dergisinde yayınlanan Mikelanj’ın Musa’sı adlı incelemesine şu satırlarla başlar:
“Şunu açıklayarak başlıyorum. Ben gerçek bir sanat uzmanı değilim, bu alanda basit bir amatörüm. Genellikle şunu fark ediyorum ki, sanatçının daha çok değer vermiş olduğu biçim ve teknik niteliklerinden daha çok sanat yapıtının derinliği beni çekmiştir.”
Sigmund Freud’un “uygulamalı psikanalizin” önemli alanlarından biri olarak sanatı görmesi, bu konuda önemli yapıtlar vermesi onu izleyen psikanalistleri derinden etkilemiştir. Bu alanda psikanalizin yaptığı katkıların iki yönde geliştiğini söyleyebiliriz. İlk olarak psikanalistler, sanat yapıtının neden etkileyici olduğunu sorgulamışlar, ondaki güzel olanın, estetik olanın ne olduğunu saptamaya çalışmışlardır. Psikanalitik bir estetik kuramının temelleri böylece atılmıştır. Öte yandan sanatçının ruhsallığı ve yaratıcı süreç de başta Sigmund Freud olmak üzere birçok psikanalistin ilgisini çekmiştir. Sigmund Freud’un Leonardo da Vinci üzerine yaptığı inceleme yazısını buna örnek olarak verebiliriz.
Türkiye’de psikanalizi kurumsallaştırma hedefiyle yola çıkan İstanbul Psikanaliz Derneği üyeleri olarak, çalışmalarımızın ilk yıllarından beri gerek düzenlediğimiz etkinliklerde, gerekse yaptığımız yayınlarda sanatın birçok alanına yer vermeye çalıştık. Uluslararası İstanbul Psikanaliz Buluşmalarında, Gençlik Üzerine Tartışmalar gibi etkinliklerimize konuşmacı olarak birçok sanatçıyı davet ettik. Ayrıca ülkemizin Yapı Kredi Kültür ve Sanat Merkezi, Akbank Kültür ve Sanat Merkezi gibi önde gelen kültür ve sanat kuruluşlarıyla ortak etkinlikler düzenledik. Bu etkinliklerde yapılan konuşmalar, tartışmalar birçok yayının konusu oldu. Ayrıca, derneğimiz tarafından her yıl verilen Psikanaliz Yazıları ödülünün 2008 yılında Prof Neriman Samurçay’ın “Sanatta Psikanaliz” adlı yapıtına verildiğini de anımsatmak gerekir.
Son olarak birkaç yıldır doğrudan psikanaliz ve sanat ilişkisinin ele alınacağı etkinlikler gerçekleştirmeye başladık. Bunlardan ilki olan “Perdeden divana; sinema ve psikanaliz sempozyumu”nu 2007 den beri düzenliyoruz. Bu yıl ise ilk kez “müzik ve psikanaliz” etkinliğini gerçekleştirdik. Psikanaliz Yazıları 18’in dosyasında çoğu söz konusu etkinliklerde yapılmış olan konuşmaların metinlerini bulacaksınız. Psikanaliz ve sanat ilişkisini ele alan bu yazıların okuyucunun ilgisini çekmesi umuduyla.
Talat Parman
içindekiler
- sunuş - Talat Parman
- önsöz - Talat Parman
- psikanalist ve sanatçı - Talat Parman
- babayı öldürmek ve yaratıcılık - Ferhan Özenen
- göldeki hayal - Hatice Nihal Aslan
- filmler ve bilinçdışı - Didem Aksüt Dönmez
- film izleyicisi: düş görenden düş yorumcusuna - Emanuel Berman / Çeviren: Ayşenur Bay Aytekin
- darth vader’in mordor yolculuğu - Onur Saltuk Dönmez
dosya ötesi
- analitik yaklaşım dünyayı değiştirendir - Thomas Aichhorn / Çeviren: Duygu Coşkun
- aşka bağımlılık - Vehbi Keser
- eleştirel pedagoji ve metapsikoloji bağlamında okul ve yatılılık - Alper Şahin
ingilizce özetler
etkinlik duyuruları