önsöz

Freud başlangıçta fobilerin psikolojik bir temeli olduğu konusunda tereddüt yaşamış; fobileri basitçe, başta cinsel uyarılmalar olmak üzere, sıkıntı veren yaşantıların oluşturduğu duygulanımlar üzerinden açıklama eğiliminde olmuştur. Bu yaklaşımda boşalımın engellenmesi fobik semptoma neden olmaktadır. Freud'un erken dönemdeki yazılarında sıkça yer alan fobik semptomların, basit düzenekleriye, psikanalitik açıdan önemi tartışmalıdır. Bu şekiyle fobiler, Freud'un ekonomik temeldeki ilk anksiyete kuramının bir paradigması olarak görülebilir.

Freud'un klinik çalışmalarının olgunlaştığı yıllarda, Küçük Hans ve Kurt Adam olgularındaki fobik semptomların analizi, çocuk cinselliği konusundaki görüşlerin gelişmesine, ödipal karmaşanın tanımlanmasına yardımcı olurken, bir yandan da ikinci anksiyete kuramının şekillendiğibir çerçevenin oluşmasına hizmet eder. Freud'un anksiyete ve fobiler üzerine olan görüşleri, psikanalitik kuramı gelişiminde önemli bir yapı taşlarından birini oluşturur. 

Psikanaliz Yazıları'nın bu sayısı için dosya konusu olarak seçilen "Fobiler", İstanbul Psikanaliz Derneği'nin 2003-2004 dönemi etkinliklerinde yer alan psikanaliz okumalarının da ana konusuydu. Fobiler konulu okuma oturumlarına, Allan Compton'ın "Fobilere Psikanalitik Bakış" başlığı altında yazdığı dört bölümden oluşan incelemesinin ilk bölümüyle başlanmış, Freud'un Küçük Hans olgusuyla devam edilmiştir. Yoğun bir okua sürecinin dosya konusunun seçimini olduğu kadar, yazıların içeriğini de etkilediğinden söz edilebilir. İlk yazıda, Freud'un fobiler ve anksiyete üzerine görüşleri, psikanalizin gelişim süreci gözetilerek ele alınırken, Küçük Hans olgusu ana eksenlerden birini oluşturdu. Elda Abevaya, "Fobik Nesne ve Baba İşlevinin Yoksunluğu" başlıklı yazısında da, Lacan'ın 1956-1957 yıllarındaki seminerlerinde yer alan görüşlerinden hareketle Küçük Hans olgusunu ele aldı. Hans'ın analizinin imgesel ile simgesel düzeyler arasındaki konumlanışının tartışıldığı bu yazı, fobik bir olgunun analizine farklı ve hayli zengin bir bakış getiriyor. Yazılarıyla okuma sürecinde tanıştığımız Allan Compton'ın fobileri inceleyen yazılarından üçüncüsü, Volkan Topçuoğlu ve Evren Asena tarafından çevrilerek dosyada yer aldı.

Tevfika Tunaboylu-İkiz, yazısında, "Kadınlar Neden Korkar?" sorusuna yanıt aradı. Bu ilginç yazıda, Simone de Beauvoir'ın "kadın doğulmaz, kadın olunur" sözünden hareketle, kadınlığa özgü korkular doğumdan itibaren gelişim basamakları takip edilerek anlatılıyor. Dosyanın bir diğer yazısı éFobi, korku, Kaygı, Tekinsiz ve Ergenlik" başlığını taşıyor. Talat Parman, önce söz konusu terimlerin tanımını yapıyor ve daha sonra ergenlerle klinik ilişkide korkunun yerini sorgularken, korkuya ergenlerin olduğu kadar, klinisyenin penceresinden de bakmayı deniyor. 

Fobiler, nevrozlara örnek oluşturmaları ve özgül düzenekleri ile her zaman için psikanalitik çalışmaların önemle üzerinde durduğu konular arasında yer almıştır. Bu dosyada, fobileri ve daha geniş bir çerçevede korkuları, psikanalizin farklı bakış açılarından yaklaşarak ele almayı istedik.

 

Raşit Tükel

içindekiler 

sunuş - Talat Parman

önsöz - Raşit Tükel

freud'un fobiler ve anksiyete kuramı üzerine görüşleri - Raşit Tükel

fobik nesne ve baba işlevinin yokluğu - Elda Abrevaya

kadınlar neden korkar? - Tevfika Tunaboylu İkiz

fobi, korku, kaygı, tekinsiz ve ergenlik - Talat Parman

fobilere psikanalitik bakış: III. bölüm

agorafobi ve erişkinlerin diğer fobileri - Allan Compton / Çevirenler: Volkan Topçuoğlu, Evren Asena

dosya ötesi

oyundan söze: çocuk psikanalizi tekniği - Elda Abrevaya

çocukluk otizminin gündüz hastanesinde tedavisi - Denys Ribas / Çeviren: Neslihan Zabcı

haberler ve duyurular